Vừa lúc ấy chiếc xe khách thình lình lắc mình đỗ vào một bên vệ đường , khiến hành khách chúng tôi bổ nhào về đằng trước . Một đám bọn trẻ hai mươi bốn , hai mươi lăm lao nhao chen chúc leo lên xe . Đứa nào đứa nấy mặt mày lem nhem những sình là sình , đất bùn đen xám còn vương vải trên những khuôn mặt còn non trẻ và trên cả áo quần . Có thể nói toàn thể con người từ đầu đến chân đầy một màu xám đen , mầu của đất sình . Tay đứa nào cũng khệ nệ khiêng một thùng can nhựa hai mươi lít , trong chứa những chất đen đen , bên ngoài cũng đầy vết sình đen . Chúng ào ào bước vô tìm chỗ ngồi ở những băng ghế phía sau . Một số hành khách sợ lem dính vào quần áo họ vội vàng chen lên hàng ghế đầu xe .

Tuy những khuôn mặt như những cô bé lọ lem Cinderella , nhưng tôi vẫn nhận ra nguồn sinh lực trẻ trung của chúng , với nét mặt hớn hở vui tươi . Tuổi chúng nó chắc cũng ngang ngang tầm cỡ con tôi . Nhìn xuống thùng can nhựa đầy vết sình đen , tôi không hiểu rõ chúng đựng những thứ gì . Chúng đi buôn chăng , buôn gạo buôn muối buôn đường . Chắc là không rồi ! Hay là chúng nó đi buôn đất . Đất đây có một nghĩa đen thực sự , không như đi buôn dân bán đất như của một số người độc quyền yêu nước , mà họ bán luôn một phần đất của quê hương này . Tôi quay xuống dưới , nhìn sang một cô gái . Cô ta ngồi trên lòng một chàng trai trẻ . Có lẽ xe không còn đủ chỗ ngồi , nên họ ngồi chồng lên nhau chăng ? Tôi đoán hai đứa trẻ này có lẽ là đôi tình nhân hay là cặp vợ chồng , vì theo cử chỉ điệu bộ thân thiết âu yếm với nhau , không có vẻ gì là thẹn thùng mắc cỡ .

Nghe tôi hỏi vật gì chứa đựng trong thùng can nhựa , cô gái với mái tóc sình đen , ánh mắt đầy vẻ tinh nghịch , nói rõ to :
- Con ...

Tôi nghe ba tiếng đó , âm thanh gọn gàng, chắc nịch , làm da mặt tôi hơi nóng bừng lên . Tôi không nghĩ những lời nói đó bình dân nhưng đầy sự thô tục mà phát ra từ miệng một cô bé xinh xắn như vậy . Giá như mà nó là u ... u thì còn có vẻ nhẹ nhàng thanh tao hơn chăng , những tiếng mà mẹ hay gọi những cậu con bé bỏng , cu Tí ơi ! cu Tèo ơi ! Đằng này lại là âm vận " ặc ặc " vừa cộc lộc dung tục . Nhưng tôi lại không cảm thấy có một nét tục tĩu nào , có lẽ là những chữ thường dùng của bọn trẻ miền Nam này chăng . Khác rất nhiều so với cách dùng từ chửi bậy của một số trẻ con ngoài Bắc . Nghe xong rồi phật ý bỏ đi liền .

Nói xong cô ta lấy bàn tay đầy sình âu yếm xoa xoa lên đầu chàng trai trẻ ngồi cùng ghế với cô . Tôi hình dung ra một gã ăn mày dáng nho nhỏ , áo quần lam lũ , mặt mũi lem nhem bùn đất , một Hoàng Dung cùng sánh vai với gã Quách Tĩnh bên lầu Phượng Các trong truyện Anh Hùng Xạ Điêu . Quách Tĩnh đang vòng tay ôm eo ôm , mang đang mơ màng gật đầu ngủ . Có lẽ sau những ngày lao động vất vả chăng ?


Tôi thắc mắc hỏi tiếp :
- Các cháu tìm được mấy con vật này ở đâu vậy ?

Cô gái lọ lem đó nhanh nhẩu đáp :
- Thì ở chỗ tụi cháu lên xe đó bác .

Cô bé nói chuyện huề vốn , đúng thì đúng thật . Cái chỗ chúng tìm được đào được chắc hẵn là ở vòng vòng những khu gần đó . Nhưng là chỗ nào , ý tôi nghĩ là giá như mình muốn đi tìm đi mò mấy con đó thì tìm nơi mô .

Tìm em như thể tìm chim
Chim bay xứ Bắc anh tìm biển Nam
Giờ đây trôi nổi phương này
Chim bay lưu lạc tới ngay xứ này

Những cánh rừng tràm rừng đước rừng mắm chen chúc nhau , đua nhau mọc . Không có ai dẫn đường chỉ lối , biết đâu mà tìm .

Một cháu khác xen vô :
- Nói vậy chớ , từ đó vô trỏng còn khá xa . Phải lội bộ lội sình bùn mấy cây số nữa mới tới chỗ đào mấy con này .
- Cuốc xẻng đâu , hổng thấy các cháu mang theo người .

Cô bé cười , một nụ cười thật tươi :
- Tụi chái dấu hết ở trỏng rồi . Khi vô trỏng chỉ cần mang theo cái thùng nhựa này thôi .

Nói xong cô bé thò bàn tay vào trong thùng nhựa , lôi ra một con vật nho nhỏ . Nó chỉ bé bằng ngón tay trỏ hay ngón tay cái tôi . Đen sì bám đầy bùn đất , nó ngo ngoe co dãn thun ra thun vô như con đĩa . Những con đĩa mà anh em tù cải tạo thường âu yếm gọi là sâm biển , nướng chúng lên thì chúng cũng thơm phức như những con đuông cây dừa lửa .
- Thế các cháu mang về ăn về nhậu à ?

Cô bé lắc đầu nói :
- Bán .
- Bán cho ai , chú chẳng khi nào chú thấy bày bán ngoài chợ cả .
- Giống này hổng dám bán ngoài chợ đâu chú , công an bắt thấy mẹ . Quốc cấm đó chú . Cái này giao cho mối lái , họ đón tụi cháu rồi về giao cho các nhà hàng .
- Một kí chừng bao nhiêu hả cháu ?

Cô bé chép miệng , ngập ngừng một chút :
- Chừng trăm ngàn . Nhưng vất vả lắm chú ơi ! Tụi con lội sình lội bùn đến mấy cây số , nhiều lúc nước mặc nước lợ ngập qua cổ họng , rồi lặn hụp trồi lên trồi xuống bao phen , mò mẫm đào mò mãi . Một thùng như vậy may mắn cũng một ngày , có khi hai ngày . Chỗ này không có phải lội qua chỗ khác . Mương này không có lại bơi qua mương kia . Công an thỉnh thoảng nổ súng vây bắt tụi con . Tụi con phải bỏ hết đồ nghề , thùng thiết bỏ chạy lấy thân . Chạy thoát ra ngoài bìa rừng cũng hổng dễ , công an cũng ra ngoài rình rập để bắt .